Bizanslılar sosyal statünün ve toplumsal hiyerarşinin sembolü olan giyim kuşam konusunda oldukça zevk sahibi kişilerdi ve bir yandan da Antik Roma’nın geleneklerini koruyup devam ettirirken, öte yandan yabancı kültürlerin etkisinde kalarak muhteşem kostümler tasarlamışlardır. Özellikle imparatorluk sarayında giysilere ve ayakkabılara çok önem verilmiş ve gerek saray ahalisi gerekse imparatorluk mensupları zengin desenli ve rengarenk ipek kumaşları tercih etmişlerdir.
Büyük ve son derece gösterişli takılar kullanan Bizanslılar, gösterişli taşlardan yapılmış taçlar, mücevherlerle bezenmiş kuşaklar oldukça ağır olan imparatorluk kıyafetleri içinde çok rahat hareket edemedikleri düşünülse de bu gösterişli giyim tarzından hiçbir zaman vazgeçmemişlerdir (Öztürk, 2016, s.52).
Büyük ve son derece gösterişli takılar kullanan Bizanslılar, gösterişli taşlardan yapılmış taçlar, mücevherlerle bezenmiş kuşaklar oldukça ağır olan imparatorluk kıyafetleri içinde çok rahat hareket edemedikleri düşünülse de bu gösterişli giyim tarzından hiçbir zaman vazgeçmemişlerdir (Öztürk, 2016, s.52).
Saray çevresi erguvan renkli ipek tercih edilmiştir. Kadın ve erkek giysileri birbirine benzer yapılmıştır. Bizans’ın ilk yıllarında saçlar erkeklerde arkaya doğru taranırken sonraki yüzyıllarda iki yana ayırmak moda olmuştur. Elbiseler genellikle ipekten işlemeli giysi üzerine tunik şeklinde olmuştur. İnce kumaştan elbiselere kilise karşı çıkmıştır. Tunikler üzerine ise bir kemer takılır, kadın ayakkabıları uzun topuklu olduğu bilenmektedir.
‘Tunica’ olarak adlandırılan iki dikdörtgen kumaşın birbirine dikilmesiyle oluşan bir kıyafettir. Tunica’nın uzun kollu olan tipine ‘Dalmatica’ denilmiştir. Dalmaticayı genellikle imparator ve imparatoriçeler kullanmıştır. Asker veya soylu kişiler kıyafetlerinin üzerine ‘Pelerin’ adı verilen ayak bileklerine veya dizlerine kadar olan dairesel kesilmiş iki omuzdan boyunda fibula yardımıyla birleştirilmiş kıyafet tipide vardır. (Ertuğrul, 1988, s.23).
İmparator ve İmparatoriçelerin başında süslü ve altından bir diyadem bulunmuştur. Orta halli vatandaşların giysileri ve düzenleri çok sade olmuştur. Zaten onlar gösterişten ziyade yaşam kavgası içindedir. Köylüler ise tarım ve günlük iş elbiselerinin dışında, ancak kilise için sakladıkları temiz giysilere sahip oldukları bilinmektedir.
Bizans imparatorluğu döneminde giyim ailenin gelir durumuna göre, zarafet, beğeni ve görkemi yansıtmıştır. Kadın ve erkek giysileri birbirine çok benzemektedir. İlk dönemlerde halk, imparatoriçeler imparatorları örnek almıştır. Theodora ve nedimelerinin giyimi, Justinianus ve çevresindekilere benzer olduğu görülmüştür. Genellikle ipekten işlemeli giysi üzerine tunik giyildiği bilinmektedir. Omuz ve eteğin kenarları işlemeli, tuniğin üzerine bir pallium giyildiği bilinmektedir.
Ravennadaki St. Vitale kilisesinin apsis güney duvarındaki Theodora ve maiyeti mozaiğinde Bizans döneminin kıyafetlerini bize yansıtmıştır. Mozaikte Theodora ve nedimelerinin kıyafetlerini ve takılarıyla birlikte gösterilmiştir. Theodora’nın pelerininde 3 Müneccim Kral’ın secdesi motifi işlenmiştir.
İnsanlar çağlar boyunca giyim ve kuşama ihtiyaç duymuşlar ve önem vermişlerdir. Her imparatorluk giyim ve kuşamını kendi yaşam tarzı, dini inancına göre belirlemiştir. Komşu imparatorluklardan veya bir önceki uygarlıklardan etkilenmiştir. Bizans imparatorluğu da eski uygarlığı olan Roma İmparatorluğu’ndan etkilenmiştir ve sonrasında kendi özgün tarzını bulmuştur. Bizanslılar giydiği kıyafetlerde renkli ve desenli kumaşlar tercih etmişlerdir. Giydiği kıyafetlerde statülerini ve dini inançlarını yansıtmışlardır. İmparatorluktaki soylu ve zengin kişiler yün dokuma kumaşlar, gösterişli mücevherli kumaşlar, ithal kumaşlar tercih edilmiştir. Halktan kişiler ise keten kumaştan yapılmış baskı tekniğiyle yapılmış motifi kıyafet ve kendi diktikleri kıyafetleri giymiştir.
KAYNAKÇA
Akdemir, Ü, Bizans İmparatorluğunda Sosyal Hayat İçerisinde Kadının Konumu, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, (2018).
Ertuğrul, Ö, Bizans’da Sosyal Yaşam, Taha Toros Arşivi, (1988).
Öztürk, N, Bizans’ın Asil Kadınları, İstanbul. E Yayınları, (2016).
Yıldız, S, Bizans Tarihi, Kültürü, Sanatı ve Anadolu’daki İzleri, Ankara. Detay Yayıncılık, (2009).
İnternet Kaynakları
Yorumlar
Kategoriler
Bültenimize abone olun!
Makaleler
Kyzikos Antik Kenti
Avrupa Müzeler Gecesi Kapsamında
İmparatoriçe İRENE
Odunpazarı Modern Müze (OMM) Eskişehir
